Page 161 - Бат хааны байлдан дагуулал
P. 161
монголчууд дайны бүхий л хууль журмын дагуу гүйцэтгэдэг байсны ач
гавьяа юм.
Гайхалтай нь өдгөө ч Оломоуц дахь «тулалдаан»-ыг Чехийн ард
түмний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолынхоо төлөөх баатарлаг тэмцлийн
нэг хэсэг гэж үздэг түүхчид бий. Үүний зэрэгцээ Добровскийн байр
суурийг хамгаалагчид ч бий. Тухайлбал, монголчуудын түрэмгийллийг
тусгайлан судалсан Чехийн эрдэмтэн В. Новотны XIX зууны эхээр
Оломоуц дахь тулалдаан гэгч нь түүхэн үнэнд нийцэхгүй домог төдий
зүйл гэсэн дүгнэлт гаргасан байдаг[212].
Дашрамд хэлэхэд болоогүй атлаа болсон мэтээр ном зохиол, сурах
бичгүүдэд тэмдэглэгдсэн ийм тулалдаан дэлхийн цэрэг-дайны
түүхэнд Оломоуцаас өөр үгүй юм.
Баатарлаг тэмцэл, ялалт байхгүй үед ард түмэн, дайчдынхаа урам
зоригийг бадраах зорилгоор хий хоосон гавьяаг зохиомлоор гаргаж
ирдэг явдал хүн төрөлхтний түүхэнд цөөнгүй. 2003 онд Иракийн
дайны үеэр иракчуудтай байлдахад баатарлаг гавьяа байгуулсан гэх
хэд хэдэн цэргийг тойрсон домгийг АНУ-ын зэвсэгт хүчний удирдлага
зохиомлоор гаргаж ирснийг Америкийн өөрсдийнх нь сэтгүүлчид
илрүүлж, буруушааж байсан билээ. Иракчуудын довтолгооны үеэр
сөгдөөд залбирч байсан Жессика Дон Линчийг баатарлаг эсэргүүцэл
үзүүлж, хэдэн дайсныг хороосон мэтээр өгүүлсэн домгийг л дурдахад
хангалттай.
1241 оны аравдугаар сарын 6-ны ням гаригт нар хиртэхийг сүсэгтэн
олон Европ даяар харсан байна. Ариун өдөр хэмээгддэг ням гаригт
нар хэсэгхэн хугацаанд алга болохыг ажигласан европчууд энэ бол муу
ёр, бид бүгд татаруудын боол болох нь гэж айж балмагдав. Бордогийн
их хамба лам монголчууд бол «тамаас гарсан хүний махан хүнстнүүд.
Тэд байлдаанд амь үрэгдсэн бүх хүмүүсийг идэж, зөвхөн ясыг нь
үлдээдэг. Тас шувуу хүртэл хүний сэгийг ингэж иддэггүй»[213] гэсэн
нь сүсэгтэн олны зоригийг улам ч мохоожээ.
1241 оны сүүлээр дун өвлийн цагаар Бат хаан нэг ангиа бордоо
бэлтгэх, тагнах үндсэн хоёр үүрэгтэйгээр Австри луу илгээсэн байна.
