Page 76 - Бат хааны байлдан дагуулал

Монголчууд эзлэгдсэн ард түмнүүдийг дайчлаад ч 150 мянган
цэрэгтэй арми гаргаж чадахгүй нь баримт юм. Өгөдэй их хааны

зарлигийг харгалзаж үзээд ч монгол өрх бүр цэрэг эр нэгийг (ахмад
хүүгээ) нийлүүлж чадахгүй л байсан болов уу. Учир нь аян дайн 30
гаруй жил үргэлжилж буй (энд бид зөвхөн гадагш чиглэсэн байлдан
дагууллын тухайд өгүүлж буй бөгөөд дотоодын зэвсэгт мөргөлдөөн

үүнээс ч олон жил үргэлжилсэн нь ойлгомжтой) бөгөөд хүн ам
цөөтэй монголчуудын нөөц хомс юм. Аян дайн монгол өрх бүрийг
ямар нэг байдлаар хөндсөн нь тодорхой. Гэхдээ 30 мянган дайчин
хэчнээн зоригтой, эрэлхэг байлаа ч асар богино хугацаанд хэд хэдэн

вант улсыг сөхрүүлж чадахгүй л болов уу. Тиймээс ахмад хөвгүүд
болон эзлэгдсэн орнуудын ард түмнийг дайчилсан явдлыг харгалзан
Бат хааны удирдлага доор 40-50 мянган цэрэг байх магадлалтай гэж
бид үзэж байгаа юм.

Үүний зэрэгцээ Баруун зүг рүү мордсон монгол цэрэг тоо томшгүй
олон байсан, тэднийг дагаад хэдэн зуун мянган дэл сул хүн,

олзлогдогсод явсан гэх ихэд дэлгэрсэн үзэл бодлыг бид дараах
баримтаар няцаахыг зорьсон болно.

1-рт, рязаньчууд хотынхоо хэрэмний ард нуугдахын оронд
монголчуудтай тал газар тулалдаж, хүчээ сорьсон. Бат хааны армид

үнэхээр 100 гаруй мянган цэрэг байсан бол хэдхэн мянган рязань хүн
ингэж зүрхлэх үү?

2-рт, 1700 дайчинтай Евпатий Коловратыг монголчуудын ар тал руу
халдахад Бат хаан довтолгооноо зогсоож, түүнийг тосон байлдсан.
Коловратаас 100 дахин их цэрэгтэй байсан бол Бат хаан түүний тухай
сонсох ч үгүй, довтолгооноо үргэлжлүүлэх байсан нь тодорхой. Бат

хаанд «шороон түмэн» цэрэг байгаагүй учир тэрээр юуны түрүүнд ар
талаа баталгаажуулахыг хүсч байсан. Өөрөөр хэлвэл, 1700 шийдсэн
цэрэг ч гэсэн монголчуудын хувьд тоолгүй өнгөрч болохгүй хүч байв.

3-рт, Киев рүү Мөнх хаан элч илгээж, бууж өгөхийг шаардсан ч

оросууд элч нарыг балмадаар хороосон. Ялагдахгүй гэдэгтээ итгэлтэй
хүн л бусдын элчийг алж таарна. 1223 онд Калкад ч мөн оросууд