Page 34 - รายงานการวิจัย การพัฒนารูปแบบดูแลสุขภาพผู้สูงอายุด้วยหลักพุทธธรรม วัดสุคนธาราม อำเภอบางซ้าย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา.
P. 34
20
ข้อดีอย่างหนึ่ง ผู้สูงอายุสามารถปรับและพัฒนาโครงสร้างขององค์ประกอบทางจิตใจไป
ในทางทีดีงามได้มากขึ้น และสามารถควบคุมจิตใจได้ดีกว่าวัยหนุ่มสาว เราจึงพบว่าเมื่อคนมีอายุมาก
ขึ้น มักมีความสุขุมมากขึ้นด้วย ผู้สูงอายุจะพัฒนาลักษณะของโครงสร้างทางจิตใจเฉพาะความเป็น
ตนเอง ซึ่งเป็นฐานะของการแสดงออกตามวัยของบุคคล โดยลักษณะการแสดงออกขึ้นอยู่กับ
บุคลิกภาพ การศึกษา ประสบการณ์ สภาพสังคมในวัยเด็กและผู้ใหญ่ของคนๆนั้น บางคนมี เมตตา
บางคนมีการวางท่าทางเป็นคุณท้าว บางคนก็สงบชีวิตปลีกวิเวกไปอยู่วัด บุคลิกภาพตามวัยและจิตใจ
ของผู้สูงอายุเกิดขึ้นตามความมีอายุส่วนหนึ่ง แต่อีกส่วนหนึ่งมาจากประสบการณ์ที่ได้รับท าให้เกิดการ
ก าหนดสภาพทางจิตใจ และการแสดงออกของผู้สูงอายุต่างกันไปดังนี้
1 การรับรู้ ผู้สูงอายุมักจะยึดมั่นกับความคิดและเหตุผลของตนเองท าให้ยากต่อการรับรู้
ต่อสิ่งใหม่ อีกทั้งความสามารถและประสิทธิภาพของอวัยวะรับความรู้สึกและการสื่อสาร เสื่อม
สมรรถภาพลง ท าให้การท าความเข้าใจ การสื่อข้อมูลด้วยค าพูด กิริยาท่าทาง หรือการสื่อในรูปแบบ
อื่นๆเป็นไปอย่างช้าๆ และไม่สู้สมบูรณ์ ส่งผลให้การแปลความ หรือตีความมีโอกาสผิดพลาดง่าย
ดังนั้น ผู้สูงอายุจึงมักใช้ประสบการณ์ที่เคยผ่านมา เป็นเครื่องมือประกอบการตัดสินการรับรู้ของ
ตนเอง
2 การแสดงออกทางอารมณ์ การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ของผู้สูงอายุเป็นกลไก
เกี่ยวเนื่องกับการสนองความต้องการของจิตใจ สืบเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกายและ
สมรรถนะ ผู้สูงอายุจะมีความรู้สึกของตนเอง ในแง่ต่างๆ ส่วนใหญ่จะเป็นความท้อแท้ และน้อยใจ
โดยรู้สึกว่า สังคมมิให้ความส าคัญแก่ตนเอง อย่างที่ที่เคยเป็นมาก่อน บางครั้งผู้สูงอายุเอง ก็ลืมไปว่า
ตนได้ถึงวาระแห่งการเปลี่ยนแปลงแล้ว กลายเป็นความโลภ ท าให้ผู้สูงอายุ มีอารมณ์ไม่มั่นคง เมื่อถูก
กระทบกระเทือนจิตใจ เพียงเล็กน้อยส่งผลให้ผู้สูงอายุเสียใจ หงุดหงิด หรือโกรธได้ง่าย
3 การสร้างวิถีชีวิตของตนเอง ความมีอายุเป็นการเดินทางใกล้แห่งความสิ้นสุด ผู้สูงอายุ
เริ่มนับเวลาที่เหลือ จากปีไปเป็นเดือน และเป็นชั่วโมง เริ่มเตรียมเข้าสู่สภาวะสุดท้ายของชีวิต
ผู้สูงอายุหลายคนปรับตัว บางคนเดินทางไปสู่งานใหม่ เพื่อกระตุ้นเร้าใจให้ใจสุข แต่ผู้สูงอายุบางคน
กลับสนใจที่จะท างานที่บ้านอยู่แบบผู้สูงอายุที่พอเพียง และมีไม่น้อยที่หาความสงบทางจิตใจทาง
ศาสนา การเลือกวิถีด าเนินชีวิตให้กับตนเอง เป็นโลกใหม่ของวัยสูงอายุ ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกันไป
ตามเหตุผลและความพึงพอใจของแต่ละบุคคล บางคนมุ่งสร้างความดี บางคนมุ่งชีวิตสงบเข้าวัด ถือ
ศีล กินมังสวิรัติ บางคนชอบเลี้ยงหลาน และบางคนก็ชอบอยู่คนเดียว เพราท าให้รู้สึกอิสระและได้ใช้
ชีวิตอย่างที่ตนชอบในช่วงสุดท้ายของชีวิต
4 ความสนใจสิ่งแวดล้อม ผู้สูงอายุจะสนใจสิ่งแวดล้อม เฉพาะที่ท าให้เกิดความพึงพอใจ
และตรงกับความสนใจของตนเองเท่านั้น โดยมีอารมณ์เป็นพื้นฐาน ความสนใจส่วนใหญ่จะมุ่งไปที่
ตัวเอง เพราะมีเวลาที่จะคิดถึงตัวเอง เนื่องจากว่างจากภารกิจการงาน และสังคม แต่จะชอบหรือ
สนใจในสิ่งที่ตนคุ้นเคยเท่านั้น งานแปลกใหม่อื่นๆ จะไม่ชอบหรือชอบน้อยกว่า ความสนใจ
สิ่งแวดล้อมอื่นๆ อาจมีอยู่บ้าง แต่ลดถอยไปมาก ชอบชีวิตเรียบง่าย ความมุ่งหวังหรือใฝ่ฝันในชีวิต
ลดลง หรือไม่มีเลย ชอบที่จะเป็นผู้ตามมากกว่าผู้น า ยกเว้นบางคนที่ยังคงความสามารถอยู่แต่มีน้อย
คนมาก
