Page 61 - Türk Yurdu 387. sayı Kasım 2019(web için-kapaklı)

Eserdeki kadın başkahraman Anife, çiçeği burnun- san da beş yaşındaki çocuğuna nasıl bakarsın?”. Ce-
da evliyken eşini cepheye göndermek zorunda kalır, vaben, Şamrat’a oğlu Asan’ı kendisine göndermesini,
çok geçmeden de eşinin kara haberini alır, bütün ona annesizliğini hissettirmemeye çalışacağını söyler.
bunlar yetmezmiş gibi amansız bir hastalıkla boğu- Anife’nin annelik duygusuyla söylediği bu masuma-
şan küçük kızı Zera’yı toprağa verir. Bu sarsıntıların ne söz bekâr bir erkek olan Şamrat’ı umutlandırır.
ardından bir yalnızlık girdabının içine çekilen Anife, Başka kadınların kendisine eş olma niyetinde oldu-
kendisine uzanacak, onu bu döngüden çekip çıka- ğunu, çocuğunun horlanacağını bilen Şamrat, Ani-
racak yardım elini halkın arasında bulur. Kalabalığa fe’nin çocuğuna analık etmeye gönüllü olmasından
karışmaktan, çalışmaktan medet umarak sovhozda iş dolayı duygulanır; gün gelip kendisini de eş olarak
aramaya başlar. Kadınların genelinin bir işten beklen- kabul edeceğine dair hayaller kurmaya başlar. Öksüz
tilerinden farklı beklentilerle, kadın ve erkek arasında- bir çocuk vesilesiyle Şamrat ile Anife’nin arasında
ki güç dengesizliğini dikkate almaksızın, Sovyet kadı- kurulan bağ onları evliliğe kadar götürecektir. Şamrat
nı kıstaslarıyla hareket ederek erkek gücü gerektiren kurduğu hayallerde yanılmayacaktır.
işlere talip olduğunu görürüz. Teklif edilen hafif işleri Güçsüz görünmekten korkan bu baskın karakter,
ihtiyar kadınların yapacağı işler olarak değerlendirip ideal Sovyet kadın tipi ile Kırım Tatar kadın tipinin
reddeder, yalnızca er- giriftliğinin bir örneği-
keklerin çalıştığı kanal dir. Her iki kültür onu
kazma işini ise tered- zaman zaman ikilem-
dütsüz kabul eder. de kalmaya, istemediği
Kendisini küçümse- adımları atmaya itmiştir.
yenlere de “Kadın Yazarın çizdiği keskin
olsam da erkeklerden mizaç çizgileri, yeri gel-
ne eksiğim var? Savaş diğinde ideal Sovyet ka-
zamanında kadınlar dın tipinin hatlarından
siper kazmayı da, tez- sapıp duygusallığıyla,
gah başında çalışmayı kusurlarıyla var olan bir
da, tarla sürmeyi de iç dünyayı da betim-
öğrendiler…” cevabını ler. Anife her ne kadar
verir. Erkeklerle be- örnek güçlü kadın tipi
raber toplumda yer şeklinde tasvir edilse de,
edinmesi, iş hayatına aslında insan olmanın
dâhil olması gerektiği- ve kalabilmenin gerek-
ne inanılan Sovyet ka- leri onu karakterleştirir.
dını, zaten savaş hen- Şamrat’ın oğlu Asan’ın
gâmesinde gayrı ihtiyari sorumluluk almak zorunda anneye ihtiyacı olduğu-
kalmıştır. Kızı hayattayken toplumsal iş bölümünden nu düşünmesi, Şamrat’ın bir baba olarak onunla ye-
uzak kalan Anife, “vazife” olarak addettiği, sovhoza teri kadar ilgilenemeyeceğine inanması onun Sovyet
hizmet sorumluluğunu vakit kaybetmeden köydeşle- aile yapısını değil, Kırım Tatar aile yapısını benimse-
riyle paylaşır. diğini ortaya koyar. Romanda daha yirmi beş yaşına
varmadığı ifade edilen Anife’nin, Sovyet döneminde
Özgüven sahibi Anife, gönüllü olarak gittiği baraj doğduğu tespit edilebileceğine göre, Sovyet aile an-
yapımında ilk kazmayı vurduğunda hayal kırıklığına layışıyla yetişmiş olması beklenirken Sovyet ideolo-
uğrar, bu iş sandığı kadar kolay olmayacaktır. Aklına jisinin onun Kırım Tatar kimliğine tam olarak nüfuz
gelen ilk şey, birisinin onun bu acemiliğini görüp gör-
mediğidir. Kendisine erkeklerin kazdığı yerden az yer edemediği anlaşılır.
verilmemesini isteyen demir iradesi ve gururu kadar Komünist Anife Odamanova, II. Dünya Savaşı’n-
güçlü olmayan naif bedeni ona itaat etmez. En sonun- da Alman güçleri tarafından komsomol olmakla,
da toprağın üzerine yığılır kalır. Gözlerini açtığında partizanlarla iletişim kurmakla suçlanıp hapse atılır.
Şamrat’ın ona ne olduğunu anlamaya çalıştığını görür. Hapisten çıktıktan sonra ailesinin üzüntüden ve açlık-
Baraj kazmanın erkek işi olduğunu söyleyen Şamrat tan öldüğünü öğrenince gözünü kırpmadan, intikam
onu âdeta suçüstü yakalar. Anife işin kalan kısmını bi- ateşiyle beşikteki bebeğini evde bırakıp Alman güç-
tirmeyi teklif eden Şamrat’a içten içe acır: “Acıyacak lerine zarar verecek pek çok eylemde bulunur. Sov-
kişi bulmuş. Ya sana kim acısın? Baraj kazmaya yara- yet güçlerinin savaşı kazandığı günleri de gören bu

59